Kinderen en volwassenen met autisme hebben nood aan voorspelbaarheid en structuur. Plotse veranderingen en onbekende situaties kunnen er dan ook voor zorgen dat zij heel wat stress ervaren. Daarnaast is het voor hen vaak moeilijk om in te schatten wat het gewenste gedrag is in een specifieke situatie. Visuele stappenplannen hiervoor een mogelijke oplossing bieden. Hieronder wordt besproken wat visuele stappenplannen precies zijn en hoe ze ingezet kunnen worden om vakanties, daguitstappen en reizen aangenamer te laten verlopen.
Een visueel stappenplan is een hulpmiddel voor mensen met autisme. Dit is een op maat gemaakt stappenplan dat twee doelen voor ogen heeft. Enerzijds biedt het de lezer een overzicht van wat hij of zij kan verwachten van een specifieke sociale situatie. Anderzijds wordt ook duidelijk gemaakt welk gedrag van hem of haar verwacht wordt. Hierdoor anticipeert een stappenplan op de mogelijke onduidelijkheden voor een persoon met autisme waardoor de stress en angst voor het onzekere zo veel mogelijk beperkt wordt. Daarnaast weten ze beter hoe ze zich gepast kunnen gedragen in nieuwe situaties. Aangezien mensen met autisme veel nood hebben aan structuur en voorspelbaarheid zijn deze verhalen het ideale hulpmiddel om net hierop in te spelen.
Bovendien hebben veel mensen met autisme baat bij visualisaties. Daarom is het interessant om een visueel stappenplan eveneens te ondersteunen met afbeeldingen. Dit kunnen levensechte foto’s of pictogrammen zijn. Elke stap van het stappenplan kan hierbij visueel in kaart gebracht worden. Hierdoor kan de lezer aan de hand van de foto’s het verhaal perfect volgen.
Daarnaast dient er op gehamerd te worden dat het stappenplan op maat gemaakt dient te worden. Het verhaal dient in de ik-vorm geschreven te zijn en vanuit het perspectief van de lezer. Hierbij pas je het verhaal steeds aan aan de leefwereld van de lezer.
Vakantieperiodes, reizen en daguitstappen zijn voor veel mensen ontspannende momenten waar ze heel hard naar uitkijken. Voor mensen met autisme is dit echter vaak niet het geval. In de vakantie valt alle structuur weg. Reizen en daguitstappen zijn nieuwe situaties, in een nieuwe omgeving met nieuwe mensen. Dit zorgt ervoor dat deze mensen veel stress en onzekerheid ervaren.
Visuele stappenplannen kunnen in deze situaties zeer cruciaal zijn. Door deze ervaringen voor te bereiden zal zowel de aanloop tot als de effectieve activiteit veel vlotter verlopen. Dergelijke stappenplannen kunnen gebruikt worden voor pretparken, hotels, luchthavens, restaurants en zoveel meer. Op die manier maken we de toeristische sector stap voor stap een stukje autismevriendelijker.
Er zijn immers zo veel mogelijke stressfactoren die deze ervaring kunnen bemoeilijken voor mensen met autisme. Het niet weten wat je allemaal zal tegenkomen op vakantie of het niet begrijpen wat je wel of niet kan doen. Denk bijvoorbeeld aan museums. In een kunstmuseum mag je niets aanraken. In Technopolis is het net de bedoeling dat je actief bezig bent met de voorwerpen. Dit kan voor een persoon met autisme zeer verwarrend zijn. Door dit op voorhand te bespreken aan de hand van een visueel stappenplan kan je deze afspraken veel duidelijker communiceren. Daarnaast zorgt een stappenplan voor duidelijkheid op vlak van de prikkels die je al dan niet zal tegenkomen op reis of in de dierentuin. Denk maar aan sommige dieren die eens een geurtje kunnen achterlaten.
Onderzoekers tonen aan dat visuele stappenplannen een positieve impact hebben op het sociaal inzicht van een persoon met autisme, alsook zijn of haar gedrag positief beïnvloedt. Bovendien werkte ik zelf in mijn thesis vier visuele stappenplannen uit voor daguitstappen in Vlaanderen. Hierbij werkte ik samen met de Zoo van Antwerpen, het Museum voor Natuurwetenschappen in Brussel, Sunparks Oostduinkerke en het Gravensteen. Deze stappenplannen werden getest door twintig Vlaamse gezinnen met kinderen met autisme. Hieronder kan je enkele getuigenissen lezen die duidelijk maken hoe zij dit ervaren hebben.
“Hij heeft alle glijbanen helemaal alleen gedaan. Dat zou hij normaal nooit doen! Hij was echt immens ontspannen waardoor hij dat ook zag zitten en echt leuk vond.”
“Ja, het was rustig voor hen. Ik heb het ook achteraf gezegd aan papa, omdat hij niet mee was. Het was eigenlijk wel een fijne dag. Het was leuk. We hebben geen echte stresssituaties gehad. Het was leuk.”
“Het was een heel positieve ervaring met het sociaal verhaal. De kinderen vragen of ik nu elke keer zo’n sociaal verhaal ga maken.”
“Maar dan bijvoorbeeld, hij had ook gelezen in het verhaal dat bepaalde dieren nogal kunnen stinken. In de dierentuin zelf dan, bij de nijlpaarden bijvoorbeeld, kon hij daar dan echt inkomen en vond hij het grappig. Terwijl hij daar normaal wel veel last van zou hebben.”
“Ze wisten enorm goed wat de afspraken waren. Ze zei zelfs af en toe aan de papa dat hij de trapleuning moest vasthouden, omdat ze dat gelezen had. Dus het was leuk voor haar dat zij nu eens alles kon vertellen.”
“Dat was eigenlijk zeer aangenaam. Voor iedereen. Ik had dat niet verwacht, want normaal is het vertrekmoment zeer moeilijk en nu verliep dat zeer vlot. En ter plaatse, normaal zou hij na een uur alweer weg willen en nu wou hij zelf nog blijven.”
Ja, zeker! Ook kinderen met ADHD, mensen met een verstandelijke beperking, etc. kunnen gebruik maken van deze sociale verhalen. Maar niet alleen kinderen en volwassenen die af en toe wat extra zorg nodig hebben, kunnen hier van profiteren. Denk maar een leerkracht die zijn of haar klas uit het reguliere basisonderwijs wenst voor te bereiden op de excursie naar een museum. Of het gezin met twee kleine kapoenen die ook altijd honderden vragen klaar hebben over hun bezoek aan Plopsaland. Niemand heeft ooit geklaagd over te veel duidelijkheid!
Deze stappenplannen kan je zelf maken, maar er circuleren wel voorbeelden rond op het internet. Let hierbij wel op dat je deze niet klakkeloos kopieert, maar rekening houdt met de persoon die het stappenplan zal lezen. Deze stappenplannen hebben echter voornamelijk te maken met dagdagelijkse situaties. Op vlak van reizen en vakantie is er weinig voorhanden. Bovendien bots je op een groot obstakel indien je dit zelf wenst te maken.
Stel, je wil naar Bellewaerde met je zoontje met autisme en je wil een visueel stappenplan maken ter voorbereiding van die daguitstap. Je moet als het ware zelf al eens op voorhand naar het pretpark gaan om het volledig in kaart te brengen. Een stappenplan opstellen kost je dus tijd, moeite en geld!
Hier proberen we met Toerisme voor Autisme aan tegemoet te komen! Door samen te werken met verschillende partners uit de toeristische sector maken wij kant en klare stappenplannen die je zelf kan aanpassen aan jouw voorkeuren. Hierbij zorgen wij ervoor dat het volledige gezin voorbereidt is om op daguitstap te gaan, waardoor deze uitstap veel vlotter zal verlopen! Bespaar je dus de tijd en moeite door gebruik te maken van deze kant en klare op maat gemaakte visuele stappenplannen van Toerisme voor Autisme!
Ontdek hier hoe je de stappenplannen kan gebruiken.
Hoe maak je een autismevriendelijke speelruimte voor jouw neurodivergente kind. In dit artikel hebben we het over de kracht van goed ingerichte speelhoeken en interieur voor neurodivergente kinderen en volwassenen.
Op vakantie gaan hoort ontspannend en fijn te zijn. Helaas gaat dit voor vele mensen gepaard met de nodige dosis stress. Lees hier hoe dit komt en hoe je ermee kan omgaan.
Toerisme voor Autisme kiest voor een wereld waaraan mensen met autisme volwaardig kunnen deelnemen.
We bieden steun om de toeristische sector toegankelijk, gestructureerd, begrijpbaar, prikkelarme en bijgevolg aangenaam te maken voor mensen met autisme.
© Wilvissen, 2024 – All rights reserved – wilvissen.be
